Dünya ticaret yolları ve yeni kanal projeleri

Dünya ticaret yolları ve deniz taşımacılığı Süveyş Kanalı kazasından sonra yeniden gündeme geldi. Yeni güzergah ve kanal çalışmaları ağırlık kazandı. Modern İpek Yolu olarak ifade edilen, “Bir kuşak bir yol projesi” ile İpek ve Baharat Yolu yeniden önem kazanıyor. Yeni ticaret yolları ülkelerin gündeminden hiç düşmüyor. Bütün stratejistler ve araştırmacılar bu konuya dikkat çekiyor.

İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ile ittifak yaparak Mısır’daki Süveyş Kanalı’nın etkinliğini bitirecek yeni bir kanal açma kararı aldı. Bu durum Mısır’ı ciddi anlamda öfkelendirdi. Türkiye ile de ilişkilerin yeniden başlaması, bu kavgayı daha da kızıştırdı.

Süveyş Kanalı’nı kapatan gemiye bir de bu açıdan bakalım;

Türkiye de bu rekabette var olma mücadelesi veriyor.

Mısır, Süveyş Kanalı’ndan günde 10-15 milyon gelir elde ediyor. Senelik 5 milyar dolardan fazla geliri var. Kanalda yapılan yeniliklerle bu gelir 13 milyara çıkarılıyor. Süveyş Kanalı geliri Mısır’ın en büyük üçüncü döviz girdisidir. İsrail’in yapacağı kanal ekonomik olarak Mısır’ı bitirecek. Ortadoğu’da ve Akdenizde yaşanan bütün gerilimler Türkiye’nin adil arabuluculuğu ile çözülebilir.

İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yeni kanal ve demiryolu projesi, Mısır hükümeti içinde öfkeye neden oldu. Mısır yetkilileri, “İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin bu adımının istişare sürecinde olduğunun farkındayız, ancak Birleşik Arap Emirlikleri’nin bu adımı temel olarak bizi sırtımızdan bıçaklamaktır” dedi.

Akdeniz’de büyük doğal gaz rezervi bulan İsrail, Mısır’ı devre dışı bırakan yeni bir kanal oluşturmak için Akdeniz’deki Ashdod limanından Kızıldeniz’deki Elat limanı arasında bir ‘ticaret koridoru’ açıyor. Bu hat 163 km olacak. Bu kanal Mısır’ın ekonomisini ciddi olarak vuracak. İsrail’in Süveyş Kanalı’nı devre dışı bırakma projesine Mısır’dan hızlı hamle geldi.

İsrail’in Kızıl Deniz’e açıldığı yerde bulunan Tiran ve Sanafir adaları, Suudi Arabistan’a devredildi. Böylece Suudi Arabistan, İsrail kanal çıkışını kapatma kartlarını elinde tutabilecek. İsrail, 2013’ten bu yana Akdeniz’deki 680 trilyon metreküplük doğalgazı çıkarmaya başladı. Doğalgazı bu yeni kanal ile Hindistan ve Çin’e satmayı planlıyor. Bu kanal ile Süveyş Kanalı ve Mısır’a olan bağımlılığı azalıyor.

İsrail’in yapacağı kanalın maliyetinin 20 milyar dolar olması planlandı. Çin Kalkınma Bankası finanse edecek ve yapımını da Çinli firmalar üstlenecek. Çin, Elat ve Ashdod limanları arasında ticaret yolu bağlantısı sağlayacak. İsrail, Hayfa limanı işletmesini de Çin’e verdi. Bu sebeple Süveyş Kanalı’nın tahtı sarsılacak. Süveyş Kanalı’nı kapayan gemi bu operasyonun bir parçası da olabilir.

Dünya’da büyük boyutlu ticaret yolları ve yeni kanal kavgası var. Bu rekabeti görmek gerekir. Bir dev kanal projesi daha var. Hazar Denizi’ni Basra Körfezi’ne bağlayacak kanal. Deniz seviyesi ona göre ayarlanacaktır. İran üstünden geçiyor. Rusya ve İran projesi. Rusya, Karadeniz, Hazar Denizi, Basra ve okyanusu bağlayacak. Projesi yapıldı. Yakın bir zaman da uygulamaya geçmesi bekleniyor.

Kanal İstanbul’un devreye girmesiyle Türkiye de ekonomik olarak gelir elde edecektir. “Hazar Denizi-Basra Körfezi Kanal Projesi” 200 yıllık proje. ABD, bu kanalın yapılmaması için 30 senedir ciddi yaptırımlar uyguladı. Kanal 700 km olacak. İstanbul’a yapılacak kanal “tüm bu bölgedeki kanal hamlelerine karşı geçiş güzergâhında ben de varım” hamlesi olacak.