AB – Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama

Avrupa Birliği ile Türkiye’nin ilişkilerinin son gelişmelerden sonra farklı bir aşamaya, yeni bir yola girdiği anlaşılıyor.

***

T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın günü birlik Yunanistan’a gitmesi, Yunanistan Başbakanı Miçotakis ile yaptığı görüşmeden sonra iki ülke arasındaki uzun süreli gerginlik döneminin ardından Türkiye ile Yunanistan arasında siyasi ve ekonomik normalleşmeyi başlattıklarını açıklaması çok önemli.

***

Bu açıklama iki ülke arasındaki dostluğa ve yeni işbirliklerine yönelik ilk adımların atıldığına ilaveten, bir gelişmenin varlığını da işaret etmekte.

***

Türkiye ve Yunanistan arasında yıllardır çözümlenememiş mevcut sorunları, özellikle de 1982 yılında gerçekleştirilen III. Deniz Hukuku Konferansı sonrasında Adalar Denizinde ortaya çıkan ve de Türkiye Cumhuriyeti tarafından ‘Casus Belli- Savaş Nedeni’ açıklamasının yapılmasına kadar giden ‘Münhasır Ekonomik Bölge’ sorununu, yapıcı diyalogla ve uluslararası hukuk çerçevesinde çözüme kavuşturmak istemelerini vurgulamaları çok önemli bir gelişme. Bu yeni gelişmenin yol haritasını da ‘İyi Komşuluk Bildirgesi’ içeriyor. Belli ki önce ABD, sonra da AB’nin reddettiği yılların düzmece ‘Sevilla Haritası’nı şimdi de artık Yunanistan ağzına almayacak.

***

Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in, Türk vatandaşlarının Türk kıyılarına yakın bazı Yunan adalarına seyahati için vize kolaylığı sağlayan ‘kapıda vize’ uygulamasının yeniden hayata geçirileceği açıklaması, bu yeni yakınlaşma ve gelişmenin bir meyvesi gibi gözükse de gerçek biraz daha farklı.

***

Bana göre esas mesele, Türkiye’nin Rusya’ya temelli kayabileceği kaygısı. Detaylara gelince; İsveç’in NATO’ya kabul edilmesini belli koşulların yerine getirilmesine bağlayan Türkiye’nin bu şartına karşı, ABD’nin de F-16’ların modernizasyonunu Türkiye’nin “İsveç’in NATO’ya girişini kabul ediyorum” sözüne bağlaması birçok siyasi olayı zincirleme birbiri ile ilişkilendirdi. Halen 20. Yüzyıldaki gibi Türkiye’nin kendisine göbeğinden bağlı olduğunu zanneden ABD’nin de gerçekte elini çok zayıflattı.

***

ABD’nin bu tehdidini ve yaptırım baskısını dikkate almayan Türkiye, kendi ‘Milli Muharip Uçağı’ olan ‘KAAN’ı birkaç yıl içinde tüm testlerden geçirip göklerle buluşturana kadar, Almanya, İngiltere, İtalya ve İspanya tarafından ortaklaşa geliştirilen ve kullanılan bir çokrollü bir avcı uçağı olan ”Eurofighter Typhoon – Avrupalı Savaşçı Tayfun’ almayı 2. tercih (B Planı) olarak kullandı. 3. tercihi yani ‘C Planı’ da var Türkiye’nin.

***

Eurofighter Typhoon savaş uçağının üreticilerinden birisi olan Almanya, 1945’den beridir ABD’nin sömürgesi olarak yaşamını sürdürdüğü ve de efendisi ABD’nin emir ve isteklerinden dışarı çıkamadığı için şimdilik bu uçakların Türkiye’ye satışına karşı çıktı.

Türkiye’nin bölgeye yönelik bir köprübaşı olarak kritik öneminin farkın olan ve jeopolitik aktör olarak güvenilirliğini kaybetmek sürecine girmiş olan Avrupa Birliği, Almanya yüzünden Türkiye’yi gücendirmeyi göze alabilecek durumda değil. Bu nedenle de Almanya,  Avrupa Birliği’nin yüksek çıkarları için bir müddet sonra bu kararını tekrardan gözden geçirmek zorunda kalacak.

***

AB’nin Türkiye’ye Eurofighter Typhoon savaş uçağını satmaması, Türkiye’nin Rusya’dan Sukhoi tarafından geliştirilen 5.nesil savaş uçağı Suhoy Su-57 veya Suhoy Su-35S almaya yönelmesine, bu olmazsa kendi üretimi olan 5. nesil savaş uçağı KAAN’ı çok daha kısa bir zamanda hazır hale getirmesine neden olacak ki, böylesi bir gelişme Türkiye’yi kaybetmelerine yol açabilir. Bunu da ne ABD ister, ne de AB…

——————–

• Prof. Dr. (İnş. Müh.), Doç. Dr. (UA. İliş.) Ata ATUN

            KKTC Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı

            KKTC Cumhuriyet Meclisi 1. Dönem Milletvekili