İletişim Başkanlığı’ndan ”BM Güvenlik” paneli

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından Fransa’nın başkenti Paris’te “Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Reformu: Uluslararası Düzenin Yeniden İnşasına Yönelik Bir Yaklaşım” başlıklı panel düzenlendi.

ANKARA (İGFA) – Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkan Yardımcısı Çağatay Özdemir ve Türkiye’nin Paris Büyükelçiliği Birinci Müsteşarı Özgür Arslan’ın yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.

Moderatörlüğünü SETA Vakfı Washington Araştırma Direktörü Doç. Dr. Kılıç Buğra Kanat’ın üstlendiği panelde, Altınbaş Üniversitesi Rektörü ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Çağrı Erhan, İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nurşin Güney, Yabancı Gazeteciler Derneği Başkanı (APE) Elias Masboungi ve Uluslararası Politikalar Ar aştırma Merkezi (CeSPİ) Türkiye Gözlemevi Koordinatörü Valeria Giannotta, BM Güvenlik Konseyine (BMGK) yönelik geçmiş ve güncel reform taleplerini ele aldı.

Doç. Dr. Kanat, gelecek iki hafta boyunca söz konusu panel serisini 10 farklı ülkede düzenlemeyi planladıklarını belirtti.

Bu projeye ilk başladıklarında özellikle salgın süreci, uluslararası gıda krizi ve Ukrayna-Rusya savaşı sonrası BM reformunun gerekliliği konusunda farkındalığın artırılmasının öncelikli hedefleri olduğuna değinen Kanat, “BMGK reformunun bir tercih değil, bir gereklilik olduğunu gördüklerini” vurguladı.

Prof. Dr. Erhan, BM’nin İkinci Dünya Savaşı gibi olağanüstü ve zor zamanda kurulmaya başlandığını anımsatarak kuruluşundan bu yana reform meselesinin konuşulduğunu, BM’nin daha önce de birçok kez reform edildiğine ve değişime uğradığını dile getirdi.

BM’nin değişimi için temel baskının 1960’larda Afrika ve Asya ülkelerinden geldiğini kaydeden Erhan, 1965’te Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının (UNDP) kurulduğunu söyledi.

Erhan, Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından 2000’li yılların başında eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın ve şu anda da BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in BM’de reform serisi başlattığını belirtti.

BM’nin kuruluşundan bugüne, üye ülke sayısının 51’den 193’e yükseldiğini, dünya nüfusunun ise 2,5 milyardan 8 milyara çıktığını kaydeden Erhan, “Bir değişime ihtiyaç duyduğumuz açık. Çünkü BM sistemi bugün içinde yaşadığımızdan 4 kat daha küçük bir dünya için kuruldu. Fakat bu kolay değil. Çünkü mevcut sistemin kurucuları ve faydalanıcıları, ayrıcalıklarını kaybetmek istemiyor.” dedi.

Erhan, öte yandan “reform” teriminin “net olmaması ve uygulanması konusunda fikir birliği bulunmaması” nedeniyle BM üye devletleri için sıkıntılı olduğunu kanıtladığını ifade etti.

BM’nin, Genel Sekreter Guterres ile kalkınma, BM’nin yönetimi ile barış ve güvenlik olmak üzere 3 kilit alanda reform gündeminin mevcut olduğunu vurgulayan Erhan, kalkınma reformu için Guterres’in tüm BM kalkınma sistemini değiştirmek ve 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak istediğini dile getirdi.

“VETO YETKİSİ KALDIRILMALI”

Prof. Dr. Erhan, dünyanın bugün devletler arasında nüfus, ekonomik durum ya da askeri güç açıdan eşitliği sürdüren daha etkili bir güvenlik mekanizmasını hak ettiğini dile getirdi.

Erhan, BMGK daimi üyelerinin veto haklarını kullanarak, kendilerini herhangi bir yaptırıma karşı koruma altına aldıklarını söyleyerek “Bu nedenle veto yetkisi (yürürlükten) kaldırılmalıdır.” ifadelerini kullandı.

BM Güvenlik Konseyi üye sayısının 25’e çıkarılması ve daimi üye sayısının da 10’dan az olmaması gerektiğini ifade eden Erhan, BM Genel Kurulu ve BM Güvenlik Konseyi arasında artık bir dengenin mevcut olmadığını ve bunun yeniden sağlanması gerektiğini vurguladı.

Güney, dünyanın Rusya-Ukrayna savaşıyla yaşadığı şeyin yeni olmadığını, daha önce benzer birçok trajediye şahit olduklarını belirterek BM Güvenlik Konseyi daimi üyelerinin veto yetkisi nedeniyle BM’nin işleyemediğini söyledi.