Diyabetik Ayak

Diyabet, vücuttaki bütün damarları ve dolayısıyla tüm organları etkileyen bir hastalıktır. Damarların iç yüzeyinde bulunan tabakanın diyabete bağlı olarak hasara uğramasıyla kan akımı kısmen ya da tamamen bozulur, hasarın olduğu organa ait hastalıklar ortaya çıkar.

Şeker hastalığına bağlı olarak beyin, kalp, göz ve böbreklerin hastalandığını anlatan pek çok makale yazdım. Diyabetik nefropati ve diyabetik nöropati isimli makalelerimi muhtemelen okumuşsunuzdur. Bu makalemde ise size diyabete bağlı hedef organ hastalıklardan biri olan diyabetik ayak konusunu anlatmak istiyorum.

Diyabet hastalarında diyabetik ayak adı verilen sağlık sorunun ortaya çıkmasına neden olabilen üç farklı etken vardır. Bunlardan biri sözlerimin başında belirtmiş olduğum gibi kan akımının bozulmasıdır. İkinci etken diyabete bağlı olarak sinirlerde oluşan harabiyet (diyabetik nöropati) nedeniyle ağrıya, sıcağa ve soğuğa karşı duyarsızlık oluşmasıdır. Bu kişiler duyu bozukluğu nedeniyle ağrıyı, ayaklarının temas ettiği sıcaklığı veya soğukluğu pek hissedemezler, kendilerini koruyamazlar. Üçüncü etken ise diyabet hastalarında enfeksiyon hastalıklarına yatkınlık oluşmasıdır. Bu etkenlerin ortak etkisiyle bazı diyabet hastalarının ayaklarında hızla ilerleyen yaralar oluşabilir, bu yaralar derinleşerek kemiği etkileyebilir, süreç ayak ve hatta bacak kaybına (Amputasyon) kadar ilerleyebilir.

Her diyabet hastasında diyabetik ayak sorunu yaşanmaz. Şimdi bahsedeceğim bazı hastalar diyabetik ayak bakımından daha yüksek risk altındadır.

• Şekeri yüksek seyredenler.
• Sigara içenler.
• Diyabetik nöropatisi olanlar.
• Ayaklarında şekil bozukluğu olanlar.
• Ayaklarında nasır olanlar.
• Kol ve bacak atardamarlarında kan dolaşımı bozukluğu (Periferik arter hastalığı) olanlar.
• Geçmişte ayaklarında yara öyküsü olanlar.
• Geçmişte ayak veya bacağı kesilmiş olanlar.
• Diyabete bağlı böbrek hasarı ( Diyabetik nefropati ) olanlar.
• Diyabete bağlı görme sorunu ( Diyabetik retinopati ) olanlar.
• Tansiyonu yüksek seyredenler.

Şimdi de diyabetik ayağı önlemek için neler yapılmalı sorusunun cevabını anlatayım.

• Öncelikle diyabetin sıkı kontrol altında tutulması, sadece ilaç yazdırmaya gittikçe değil evde de şeker takiplerinin yapılması, diyabeti tedavi ve takip eden hekimle işbirliğinin sürdürülmesi gerekir. Yukarıda anlatmış olduğum risk faktörlerinin varlığı halinde bunların da üzerinde ayrıca durulmalıdır. Özellikle belirtmek isterim ki sigara içilmemeli, tansiyonun normal düzeyde kalmasına çalışılmalıdır.
• Ayak hijyenine çok dikkat edilmelidir. Ayaklar sıcak ya da soğuk suyla değil ılık suyla yıkanmalıdır. Ayak tırnaklarını keserken dikkatli olunmalı, yara olacak şekilde kesilmemelidir. Ayak parmaklarının arası kuru tutulmalı,bunun için gerekirse pudra kullanılmalıdır.
• Ayakta oluşan nasırların tedavisi için ortopedi veya cildiye uzmanına gidilmeli, çeşitli kimyasal maddeler kullanarak evde tedaviye kalkışılmamalıdır.
• Çıplak ayakla dolaşmaktan kaçınılmalıdır. Çoraplar sıkı olmamalı, naylonlu değil pamuklu çorap tercih edilmelidir.
• Ayakkabılar sıkı olmamalıdır.
• Ayakta kabarcık, kesik, kızarıklık, şişlik, yara vs oluştuğunda hem Ortopedi uzmanına hem de diyabet tedavisini yapan hekime gidilmelidir.

Sağlıklı ve mutlu kalmanız dileğiyle…