EYT’liler dikkat! Maaşınız henüz bağlanmadı mı?

Emeklilik başvurusunda bulunup da emekli aylığı henüz bağlanmayan EYT’liler E-devlet ya da ‘Alo 170 Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ üzerinden bilgi alabilirler.

Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 3 Mart 2023 günü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana geçen 5 ayda şartları yerine getiren 1,9 milyon kişi emeklilik için başvuru yaptı. Başvuruların yıl sonuna kadar 2,5 milyona; önümüdeki 3 yıl içerisinde ise yaklaşık 5 milyona çıkması bekleniyor.

ÖDEMELER NEREYE YAPILIYOR?

Emeklilik işlemleri tamamlananlar peşin ödeme, emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve promosyon dahil tüm haklarını alıyor. Mart ayında müracaatta bulunup emekli aylığı en düşük emekli aylığına tamamlananlara farkları da yatıyor.

Aylıklar ve farklar, emeklilik başvurusu yapılırken Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen banka hesaplarına yatırılıyor. Aylık işlemi tamamlanıp banka bildirmeyenler de ikametgâhın olduğu bölgedeki Ziraat Bankası’na giderek kimlik numarası ile aylığını alabiliyor.

MEMURLARIN MAAŞ ENDİŞESİ

EYT ile emekliliğe hak kazananların yaklaşık 1 milyon 665 bini SSK’lı, 88 bin 650’si Bağ-Kur, 496 bini de kamu çalışanlarından oluşuyor.

Başvuru ve aylık bağlanmada SSK’lılar başı çekiyor. İkinci sırada Bağ-Kur’lular yer alıyor. Emekli Sandığı mensubu memurların EYT’ye ilgisinin düşük olduğu görülüyor.

Bu yıl için EYT’den yararlanma hakkına sahip 2 milyon 250 bin kişi olmasına karşın başvuru sayılara bunun altında kaldı. Özellikle kamuda emekliliği hak edenler, emekli olmak istemiyor. En düşük memur maaşı 22 bin lira olurken kamu çalışanları emekli olup gelirlerinin düşmesini istemiyor.

GSS BORCU ENGELİ

Sabah’tan Hazal Ateş’in haberine göre; Genel Sağlık Sigortası (GSS) borcu bulunması SSK ve Emekli Sandığı kapsamındaki sigortalılara emekli aylığı bağlanmasına engel olmuyor. Ancak Bağ-Kur kapsamında emekli aylığı bağlanacak sigortalıların GSS borcunu ödemesi gerekiyor. Kısmi ve yarı zamanlı çalışanlar için primler tamamlanabilecek.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA

SGK mevzuatına göre 2008’den sonra isteğe bağlı sigorta priminin sigortalılık süresine sayılması için 12 ay yatırılması gerekiyor.

Emeklilik dilekçesi de borcun ödendiği tarihte geçerli olacağı için emekli aylığı borcun ödendiği tarihi takip eden ayın başında yatacak.

Sigortası 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlar, ilk defa sigortalı çalışmaya başlayanların hangi statüden emekli olacakları ise tüm çalışma yaşamları boyunca en çok çalıştıkları statüye göre belirleniyor.

EMEKLİ AYLIĞI HESAPLAMASI

Emekli aylığı bağlanırken prim günü, aylık bağlama, prime esas kazanç tutarına bakılıyor. Son 10 yıl veya son 5 yıllık kazanç tutarı, 2000 öncesi çalışmalar dikkate alınıyor.

Çalışırken kazancı yüksek bildirenlerin son 10 yıl ortalaması, düşük bildirenlerin de 5 yılın ortalaması dikkate alınıyor.

Doğum, askerlik gibi hizmet borçlanması, borçlanmanın yapıldığı statüdeki günlere ya da çalışılan sigorta koluna eklenecek.

ASKERLİK BORÇLANMASI

Bugün itibariyle SSK’lı çalışanın yaptığı askerlik borçlanması bu sigorta kolu günlerine sayılacak ancak askerliğin yapıldığı dönemin prim gününe eklenecek. Askerlik borçlanmasının son 7 yıl hesabına dâhil edilmesi için askerliğin de aynı dönemde yapılmış olması zorunluluğu bulunuyor.

18 YAŞ ŞARTI

EYT kapsamında sigorta kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl hesabında, emeklilik hesabı 18 yaşından başlayacak. Emeklilik başlangıcı 18 yaşın dolduğu tarih kabul edilmekle birlikte 8 Eylül 1999 öncesi farklı hesaplanıyor.

İşsizlik Sigortası Kanunu yürürlüğe girmeden önce (8 Eylül 1999 öncesi) sigortalı olanlar için Sosyal Sigortalar Kanunu geçerli olup işe girişin 18 yaş öncesi ya da sonrası olmasına bakılmadan giriş tarihine göre kademeli sisteme tabi bulunuyor.

Yine 18 yaş altı çalışmada sigorta başlangıcı olarak kabul edilmenin bir başka istisnası da 1 Nisan 1981 yılı öncesinde işe girilmesi.

Bu dönemde çalışmaya başlayanlar yaşları 16, 17 de olsa ilk defa sigortalı olunan tarih kabul ediliyor, bu da emekliliği öne çekiyor.

EMEKLİLİK TALEBİNİZİ KONTROL EDİN

Öte yandan emeklilik başvurusunda bulunduğu halde emekli aylığı henüz bağlanmayan EYT’lilerin E-devlet ya da ‘Alo 170 Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ üzerinden emeklilik taleplerinin durumu hakkında bilgi almalarında yarar bulunuyor.