Mor Rengin Esrarı…

Mor deyince aklımıza kim bilir neler gelir?

Ben de, kısa bir şekilde cevaplamaları şartı ile dostlara sordum, gelen cevaplar;

Huzur, mutluluk, rahatlık, para, bolluk, bereket, cesaret, duygusallık, asalet, maneviyat, canlılık, neşe, ego, gizem, sihir, depresyon giderici, özgüven, lüks hayat, sanatçı ruhu, estetik, güzellik, özgüven, aklın rengi, vücuda faydalı sebze ve meyveler (antioksidan), bazen sıkıntı ve de kadına şiddet…

Mor renk nedense gönüllerde taht kurmuştur.

Fenikeliler, yaklaşık MÖ. 1000 ila MÖ. 300 yılları arasında bugünkü Suriye, Lübnan ve Kuzey İsrail boyunca denize kıyısı olan ve güçlü gemileri sayesinde ticarette ön planda olan bir deniz halkıydı.

Fenikeliler, mücevherler, biblolar, zeytin/zeytinyağı, şarap, sedir ağacı, incir, ceviz, cam ürünleri, parlak renkli kumaşlar, demir, gümüş, altın vb. madenlerin ticaretini yapmışlar.

Yunan Tarihçi Herodot, Fenikeliler için ‘Mor Halk’ unvanını kullanmıştır. Homeros ise, ”Gemicikleri ve entrikalarıyla bilinen bu halk, gemilerinde binlerce ıvır zıvır getirirdi” söylemleri ile Fenikelileri ne de güzel anlatmıştır.

Fenikeliler, deniz kabuklarından elde ettikleri mor renkteki boya ile ürettikleri keten ve yün kumaşları sayesinde ticari açıdan tüm Akdeniz pazarına hakim olmuşlardı.

Evet, mor renk neden sarayların ve imparatorların tercih ettiği bir renktir?

Fenikeliler, mor rengi nasıl ve nereden bulmuşlardır?

Mor renkli milli bayrakların az olmasının sebebi neydi?

Fenikeliler, kabuklu deniz canlısı olan (salyangoz) murex sayesinde mor rengi elde edip, mor renkli kumaşlar üretmişlerdir.

Tahmin edebiliyor musunuz; 10 – 12 binden fazla salyangozdan sadece 1 gram civarında mor boya elde edilebilsin.

Lütfen düşünelim, bu kadar boya ile bir elbisenin sadece küçük bir parçasının boyanabileceğini.

Denizin dibinden bu kadar çok deniz kabuklusunu kaç kişi, kaç zamanda toplayıp, boya haline getirebilecekti.

Solmayan ve güneşle birlikte parlayan mor renk, her dönem tercih edilmiştir. Üretim aşaması çok zahmetli ve zaman alıcıdır. Lütfen, bir de bunun etrafa yayılan iğrenç kokusunu düşünelim… Ben düşünmek bile istemiyorum.

Denizden çıkarılan on binlerce deniz kabuklusu, dışarıda güneş altında bekletilip, kuruduktan sonra ezilerek, deniz suyu ile kaynatılarak az miktarda da olsa mor boya elde edilirdi.

Altın ve gümüşten daha pahalı olduğu için servet sahibi zenginler ile saray ve sülalesi tarafından tercih edildiği bir gerçektir.

Mor renk, Roma, Bizans İmparatorluğu ve İngiltere’de de saray ve kraliyet ailesinin özel rengiydi. Mor renkli parlak kumaşlar, sosyal statüyü temsil etmekteydi. Büyük İskender de bu mor renk modasına uyarak giyinmiş, sarayını da mor renkle donatmıştır. Hatta, mor kefen ile gömüldüğü de söylenmektedir.

Pers kralı Kiros, kraliyet ailesinin dışındakilerin mor renk elbise giymelerini yasaklamıştı. İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth de aynı yönteme başvurarak bu rengi, iktidarı adına sahiplenmiştir.

Osmanlı padişah ve saraylarında da moda renk, mor olmuştur. Padişahlar mor kaftan giyerek, modaya uymuşlardır.

Mor rengin, Dominika, Nikaragua, Bolivya vb. çok az ülkenin milli bayraklarında kullanıldığının cevabı; sentetik boyanın icadından önce mor boyanın çok pahalı olmasıdır.

Mor rengin, krallığı ve ihtişamı 1856 yılında İngiliz W.H. Perkin’in, sıtma deneyi sonucunda ‘sentetik mor rengi’ elde etmesi ile sona ermiştir. Artık bol miktarda ve çok ucuza mor renk elde edilebildiği için, halk tarafından yaygın şekilde kullanılmaya başladı. Böylelikle bazı ülkelerin bayraklarında da sonradan mor renk tercih edildi.

Mor renk, doğada da diğer renklere nazaran daha az rastlanır. Ben de bir doğasever olarak, dağlarda karşıma çıkan mor renkli çiçekleri gördüğümde başka bir mutluluk hissine kapılırım.

Mor renkte çiçek açan bitkiler arasında lavanta, menekşe, mor telgraf çiçeği, mor şebboy, sümbül ve orkide ilk aklıma gelenlerdir.

Lütfen, bu yazımı okuduktan sonra, mor renkli bir şeye bakarken, aklınıza ‘deniz salyangozları’ gelmesin derim…

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ve kadın cinayetlerini protesto eylemlerinde de mor renk kullanılması ilginç değil mi?

Mor renk çok  güzeldir ama çiçeklerde, kadına yönelik şiddetlerde değil!

Sağlık, sevgi ve hoşgörü ile kalınız…