Yeni başlamış diyabet…

Tanısı en kolay hastalıklardan biri olan şeker hastalığı ne yazık ki aynı zamanda tanısı en geç konan hastalıklardan biridir. Bu açıklama ilk bakışta kulağa ne kadar çelişkili gibi geliyor değil mi? Oysa biraz sonra vereceğim bilgilerden sonra göreceksiniz ki gerçeğin ta kendisinden bahsetmekteyim.

Gelin önce şeker hastalığı tanısı nasıl konur, ona bakalım.

Bir kişide şeker hastalığının varlığından söz edebilmek için şu üç laboratuar bulgusundan birinin varlığı yeterlidir:

1. Açlık kan şekerinin 126 mg. veya üzerinde olması.
2. Tokluk kan şekerinin 200 mg. veya üzerinde olması.
3. HbA1c değerinin % 6,5 veya üstünde olması.

Şu üç maddenin üçünün birlikte var olması halinde şeker hastalığı tanısı dışlanır:

1. Açlık kan şekerinin 99 mg veya altında olması.
2. Tokluk kan şekerinin 139 mg veya altında olması.
3. Hba1C değerinin % 5,7’den düşük olması.

Normal değerler ile şeker hastalığı değerleri arasında kalan değerler ise gizli şeker değerleridir.

Şu değerlerden birinin varlığı gizli şeker tanısı koymak için yeterlidir:

1. Açlık şekerinin 100 ile 125 mg arasında olması.
2. Tokluk şekerinin 140 ile 199 mg arasında olması
3. HbA1c değerinin % 5,7 ile 6,5 arasında olması.

Şeker hastalarının kalp krizi veya felç geçirme riski şeker hastası olmayanlara göre ortalama 2-4 kat daha yüksektir.

Gizli şeker hastalarındaki risk de görmezden gelinecek kadar az değildir. Büyük bir çalışmaya göre örneğin açlık şekeri 110 mg ile 125 mg arasında olanlar, kan şekeri 100m’ın altında olanlarla karşılaştırıldığında kalp krizi, felç ve tüm nedenlerden ölüm başlıkları altındaki üç riskin toplam artışı % 26 bulunmuş. Bu konudaki daha ayrıntılı bilgileri gizli şeker, gizli risk adı ile yayınlamış olduğum makalemden okuyabilirsiniz.

Laboratuar bulguları normal olan bir kişi günün birinde şeker hastası olabilir elbette. Bir kişiye şeker hastalığı tanısı koyduğumuzda, yakın zamanlara kadar, bu hastalığın en az 5 yıl önce başlamış olduğunu söylüyorduk. Berlin’deki 2018 EASD kongresinde sunulan bir çalışmaya göre şeker hastalığı tanısı konduğunda hastalık başlayalı en az 20 yıl geçmiş olabilir.

Japon bilim insanlarının yapmış oldukları bir çalışmada yaş ortalaması 49 olup şeker hastası olmayan 27 bin kişi, 2005 ve 2016 yılları arasında takip edilmiş.

Bu kişilerin 2005 yılındaki tetkiklerine bakılarak metabolik değerleri (açlık kan şekeri, vücut kitle indeksi ve insülin direnci) incelenmiş. Çalışmanın sonlandırıldığı 2016 yılında da bu hastalar, şeker hastalığı veya gizli şeker bakımından tekrar incelenmiş.

Çalışma kapsamındaki 27 bin kişiden 1067’sine 2016 yılında yapılan tetkikler sonucunda şeker hastalığı tanısı konmuş.

2005 yılında yapılan tetkiklerde metabolik değerlerinde sapma olanlar arasında 2016 yılında şeker hastalığına yakalananların oranı çok daha yüksek bulunmuş.

Örneğin açlık kan şekeri 10 yıl önce 101,5 olanlar, 5 yıl önce 105 olanlar, 1 yıl önce 110 olanlar sonunda şeker hastası olmuşlar.

Çalışmanın başlangıcında kan şekeri normal olan 15 bin 778 kişiden 4781’inde çalışma sürecinde gizli şeker tanısı konmuş.

Uzun sözün kısası:

1. Özellikle hafif kilolu kişiler ve şişmanlar, hele bir de açlık kan şekerleri 100’ü hafifçe geçmiş olanlar yaşam tarzlarını değiştirmeli, böylece er ya da geç ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşma riskinden kurtulmalıdır.
2. Yeni başlamış şeker hastalığı diye bir şey olamaz. Çünkü tanı konduğunda süreç başlayalı en az 20 yıl geçmiştir.

Sağlıklı ve mutlu kalmanız dileğiyle.